Güneş Çarpması, Yaz Tatilini Kâbusa Çevirebilir
Sıcak çarpması da denilen güneş çarpması, genellikle yüksek sıcaklıklara uzun süre maruz kalma veya fiziksel eforun bir sonucu olarak vücudun aşırı ısınmasının neden olduğu bir durumdur. Güneş çarpmasının kritik seviyesinde, vücut ısı 40 C’ye kadar çıkabilmektedir. Yaz ayları ve güneşin özellikle dik açıyla geldiği öğle saatleri, güneş çarpması riskinin en yüksek olduğu koşullardır.
Güneş veya sıcak çarpması; vücut artık sıcaklığını kontrol edemediğinde ortaya çıkar. Vücut, sıcaklığı kontrol edemediğinde, vücut ısısı hızla yükselir, terleme mekanizması bozulur ve vücut soğuyamaz. Güneş çarpması acil tedavi gerektirir. Tedavi edilmeyen sıcak çarpması beyne, kalbe, böbreklere ve kaslara hızla zarar verebilir. Tedavi ne kadar uzun süre ertelenirse sağlık durumu kötüleşir ve ciddi komplikasyon veya ölüm riskini artırır.
Güneş çarpmasının ana belirtisi her ne kadar yüksek vücut ısısı olsa da; mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, konuşma bozukluğu, zihin bulanıklığı, ciltte kızarma, denge kaybı, kalp çarpıntısı gibi semptomlar da eşlik edebilir.
Güneş çarpmasında terleme mekanizması bozulduğu için cilt sıcak ve kuru olacaktır, ama yorucu bir egzersizin yol açtığı sıcak çarpmalarında cilt hafif nemli olabilir.
Vücuttaki ısı stresi, vücudu soğutmaya çalışırken kalbe muazzam bir yük getirebilir, nabız yükselir.
Yaşlılar, bebekler, açık havada çalışan kişiler, zayıf kan dolaşımı olan kişiler, hamileler, belirli ilaç türlerini kullananlar veya alkol kullananlar, tansiyon ve diyabet hastaları, akıl hastalığı ve obezite sorunu olanlar, güneş veya sıcak çarpmasına en duyarlı olanlardır.
Güneş veya sıcak çarpmasına maruz kalanlarda su ve tuz kaybı meydana gelir. Bu nedenle özellikle sıcak yaz günlerinde ve yüksek tempolu egzersiz yaparken vücudun susuz bırakılmaması bu riskin azaltılmasına yardımcı olacaktır.
Güneş çarpmasına maruz kalmış kişiyi vakit kaybetmeksizin gölge bir yere taşımalı, soğuk su veya soğuk havaya maruz bırakarak vücut ısısını bir an önce düşürmeye çalışılmalıdır. Bu noktada sıkça yapılan bir hata; güneş çarpması sağlık sorununu yaşayan kişilere alkol içeren kolonya koklatmaktır.
Ancak tüm bunlar, sadece ilk yardım müdahaleleri olup, güneş veya sıcaklık çarpmasına maruz kalan kişinin, vakit kaybedilmeden en yakın sağlık kuruluşunda uzman hekimler tarafından tıbbi kontrolden geçmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Güneş çarpmasının yaşam kaybına kadar varan bir sağlık tehdidi olduğu unutulmamalıdır.
Bu tehditten korunabilmek için; güneşin dik açıyla geldiği saatlerde güneş ışınlarına maruz kalmamak, bunun için yüksek koruma faktörüne sahip kremi, şapka, şemsiye kullanmak, çok sıcak havalarda yorucu egzersizlerden ve yağ oranı yüksek besinlerden kaçınmak, bol su tüketmek, açık renkli, güneş ışınlarını yansıtacak hafif giysiler tercih etmek, alkol kullanmamak gerekir.
